Oulankajoki

Qua temperatuur scheelt het niet veel met gisterochtend. Maar het ziet er grauw en grijs uit als we op pad gaan. We rijden naar het zuiden en passeren de poolcirkel. En er staat inderdaad een bordje in Hautajärvi. Nadat ik het bord op de foto heb gezet en weer in de auto zit, zie ik in ons boekje een foto van hetzelfde bord, met als onderschrift: “Het passeren van de poolcirkel kan de reiziger onderweg niet ontgaan.” Met andere woorden: eigenlijk zijn wij een stelletjes sukkels, dat het ons wel is gelukt om het niet te zien!

We willen vandaag twee natuurverschijnselen gaan bekijken in het stroomgebied van de Oulankajoki; een brede rivier die door een ongerepte kloof richting Rusland stroomt.
Het eerste natuurverschijnsel vinden we bij Aholanvaara, aan weg 9481. Er is daar een afslag naar de grootste hiidenkirnut (kolkgaten) van Finland. Tenminste: volgens ons boekje. Rijdend vanaf de 950 komen we in dit dorpje, maar we kunnen geen enkele aanwijzing vinden. Een VVV-kantoor hebben ze hier niet (logisch: als je vergeet te remmen, ben je er al weer doorheen) en er is op straat geen mens te zien, waar we het eventueel aan kunnen vragen.
We twijfelen: zullen we omdraaien en terug gaan naar de 950? Of rijden we door en maken zo een extra ommetje? We besluiten tot het laatste en komen door het dorpje Hirvasvaara. En wat denk je: daar hebben ze toch een bordje neergezet! We draaien het weggetje in en moeten tot diep in de wildernis over gravelroad (ik ga het een beetje spannend maken) alvorens we het Kalliovaaran retkeilypolku bereiken. Kalliovaara is het gebied en retkeilypolku betekent wandelpad. Het is ongeveer 1,6 km. wandelen naar de kolkgaten. Afstandje van niks, toch? En we vergeten allebei (stom, stom, stom) om de rugzak mee te nemen. Met water, koekreepjes voor de eerste hongerklop en … onze regenjassen. Voel je al nattigheid?

Door dit gebied loopt de Salpalinjaa, een fortificatie linie van circa 1.200 km. langs de oostgrens van Finland. Men begon met de bouw hiervan in de periode tussen de Winterdoorlog (1939-’40) en de Vervolgoorlog (1940-’41). In 1944 werd er de laatste hand aan gelegd. In dit gebied liggen honderden stenen met een gewicht van ongeveer 3.000 kg. per stuk, als anti-tank obstakels.

De eerste druppels zijn inmiddels gevallen. Maar van een vriendelijk miezerregentje gaat het helaas over in een wat hardnekkiger neerslag. We laten ons niet kennen en lopen gewoon door: gokkend op een schuilhut op de plaats van bestemming. Tenslotte zijn we er onderweg al een tegen gekomen (met WC) en dat zal toch niet de enige zijn? Verregend komen we bij de hiidenkirnut aan. Deze is omheind om te voorkomen dat je er invalt.
Het grootste kolkgat, de Juomapata, heeft een diameter van 15,5 m. en is ongeveer 9 m. diep. Er schijnen er nog drie te zijn met een gemiddelde diameter van 10 m. Het lonkt niet om hier naar op zoek te gaan en dus blijft het bij dat ene kolkgat. We staan er een beetje met een kater bij, zo van: is dit het nou? Weinig spectaculair; het is net een vennetje.
Een kolkgat is een diepe natuurlijke ondergrondse holte, die werd gevormd door erosie van het gesteente door waterkracht. Na miljoenen jaren is er van dat kolkende water in ieder geval geen sprake meer. Het wateroppervlak wordt slechts in beroering gebracht door het neervallende regenwater.

Het is een rotsachtig terrein, maar waar nodig zijn plankenpaadjes over het veen gelegd of trappetjes aangebracht om over de rotsen te kunnen klimmen. Door de regen is het wandelpad inmiddels erg glad geworden. Modder, water en blaadjes zorgen er voor dat het zo af en toe glibberen en glijden is op de afdaling. Op de terugweg stoppen we nog even bij de schuilhut. Er zitten een paar wandelaars die een vuurtje hebben gemaakt en daarboven worstjes roosteren voor de lunch. Fons gaat er bij zitten, maar ze spreken geen Engels. Ik maak van de gelegenheid gebruik voor een sanitaire stop.
Onderdak in de vrije natuur is hier in Finland goed geregeld volgens het ‘allemansrecht’. Naast de reguliere (betaalde) campings en hutten kun je langs wandeltracks (gratis) terecht in eenvoudige shelters. Vaak niet meer dan een open hutje met een vuurplaats met een voorraad brandhout en een wc-hokje. Zoals vroeger: een plank met een deksel boven een ton. In dit geval met een hoopje rendiermos om je billen af te vegen.

Het is inmiddels kwart voor twee als we in de auto stappen. We zetten de verwarming een paar graden hoger, zodat we kunnen opdrogen. Hier vandaan is het een klein uurtje rijden naar het bezoekerscentrum van het Oulangan kansallispuistoon (Oulanka Nationaal Park) en de route loopt voor een groot deel over gravelroad. De 13 km. vanaf de 950 naar het bezoekerscentrum is vol bochten en heuveltjes. Het advies: voorzichtig rijden en goed rechts houden bij de heuveltjes, want je ziet niet wat er van de andere kant komt. Niet alleen potentiële tegenliggers vormen een gevaar, maar ook overstekende rendieren.
Na alle ‘ontberingen’ gaan we in het bezoekerscentrum eerst aan de lunch. Op het menu staat erwtensoep met brood en pannenkoeken met jam toe. Met inbegrip van de drank: koffie, thee, limonade of water.

Het Oulanka Nationaal Park wordt wel het mooiste van Finland genoemd en heeft unieke flora en fauna. In het park willen we naar een van de watervallen gaan kijken: de Kiutaköngäs. Gehuld in onze regenjassen (ja, ja, we worden wijzer) lopen we er op de oevers van de Oulankajoki naar toe. Het is een snelstromende rivier en zij mondt uit in het Paanajärvi, een meer in Rusland.
Vanaf 1890 was de rivier onderdeel van de doorvoer over water naar de Witte Zee. De Oulankajoki was voor de houtvesters een ideale manier om boomstammen te vervoeren naar de zagerijen in Rusland. Er werd druk gebruik gemaakt van de rivier, tot aan WO I. Daarna werd de grens gesloten.
Het pad naar de waterval is goed begaanbaar en maakt onderdeel uit van de grotere Berenroute. Na de waterval kolkt de rivier met flinke vaart verder door de canyon van rode rotssteen.

Het blijft regenen en het houdt zelfs op met zachtjes regenen. De ruitenwissers maken overuren als we terug rijden naar ons huisje in Salla; een ritje van ongeveer 75 km.
Hopelijk blijft het flink regenen vannacht: dan wordt de auto weer een beetje toonbaar. Want door al die onverharde wegen van vandaag zit hij flink onder de modder.

Na een flink bord chili con carne gaat Fons vroeg naar bed: door een misstap is het in zijn rug geschoten. Hij heeft wat paracetamol ingenomen tegen de pijn; hopelijk gaat het morgen beter.
Ik zet de vaat in de afwasmachine en ga mijn blog schrijven. Onze natte kledingstukken zijn ondertussen weer droog dankzij de droogkast.
Morgenochtend pakken we de boel in voor de etappe naar Sotkamo; volgens de beschrijving circa 380 km. In de planning: een bezoekje aan het dorp van de Kerstman, gelegen op de Napapiiri (poolcirkel).

Ho, ho, ho!